Przedstawiamy trzecią ostatnią już część cyklu o prowadzeniu lekcji przez internet – po opisaniu postawy uczniów i uczennic oraz wskazówek dotyczących postawy nauczyciela pochyliliśmy się nad zaangażowaniem młodych ludzi w zajęcia.
Przypominamy, że tekst powstał na podstawie wydanego w Polsce przez Centrum Edukacji Obywatelskiej poradnika Daniela Huntera i Jeanne Rewa – „Prowadzenie zajęć zdalnie”. Znajdziecie w nim 12 technik, które wzmacniają interakcję między nauczycielem, a uczniami i uczennicami, a tym samym angażują młodych ludzi i pozwalają śledzić ich aktywność.
Uczestnikom zdalnych lekcji trudno skupić uwagę na jednostronnym przekazie, np. w formie wykładu. Jednocześnie nauczycielowi trudno kontrolować, czy uczniowie jeszcze za nim nadążają. Zachęcamy więc do stosowania innych metod, które pozwalają w różnorodny sposób angażować uczniów, a nauczycielowi dają możliwość śledzenia ich aktywności podczas edukacji zdalnej.
(Warto wcześniej poprosić o przygotowanie notatnika i czegoś do pisania.)
Przykłady poleceń dla uczniów:
Krótką notatkę, czy wypowiedź uczniowie mogą zapisać na chacie. Niemal wszystkie platformy wideo dają możliwość pisania w formie czatu. Jest to prosty sposób na zadawanie krótkich pytań i podtrzymywanie zaangażowania. Sprawdzą się zwłaszcza pytania, na które można odpowiedzieć kilkoma słowami albo jednym zdaniem.
Odczytywanie na głos poszczególnych wpisów pomaga utrzymać zaangażowanie. Możesz także komentować („Tomek, nie widzę, żebyś pisał na czacie. Daj sygnał, jeżeli potrzebujesz więcej czasu…”).
Przykłady:
Poproś, żeby uczestnicy zastanowili się nad jakąś kwestią, rysując. Mogą następnie pokazać swoje rysunki do kamery albo sfotografować je i dodać do wspólnego dokumentu lub do obszaru dyskusji.
Przykłady:
Opis wykorzystania SOK – sprawnościowego OK pochodzi od Izabeli Jaskółki-Turek, pedagoga szkolnego prowadzącego zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w Szkole Podstawowej nr 2 w Będzinie:
Spotykam się z uczniami w grupach 1- 5 osób na ZOOMie raz w tygodniu. Podczas spotkań pracujemy w oparciu o Sprawnościowy OK. Metoda polega na określeniu sprawności, które uczniowie starają się zdobyć w danym czasie.
W obecnej sytuacji zależy mi, aby proponowane dzieciom działania skierowały ich uwagę na dostrzeganie w swoim otoczeniu pozytywów oraz robieniu dobrych rzeczy dla siebie i innych.
Sprawności wysyłam dzieciom wcześniej na adres mailowy, aby się z nimi zapoznały. Podczas spotkania wspólnie z uczennicami i uczniami wyznaczamy czas na zdobywanie sprawności oraz wyjaśniamy ewentualne wątpliwości. Między spotkaniami dzieciaki realizują określone kryteria dla danej sprawności.
Na spotkaniu podsumowującym każde z dzieci demonstruje swoją kartę sprawności, wraz z samooceną. Po zdobyciu sprawności, świętujemy: dzieci otrzymują przygotowane przeze mnie dyplomy, pokazuję je podczas spotkania, a następnie udostępniam im upominek on-line- np. krótki film czy animację.
Sprawności uczennice i uczniowie wklejają do OK zeszytu, który prowadzą od początku roku.
Podaję uczniom pomysły na realizację sprawności i proszę ich o wybranie kilku dla siebie lub dopisanie własnych pomysłów:
Kryteria | Co czułaś/czułeś? |
1. Powiedz coś miłego mamie, tacie, siostrze, bratu. | |
2. Zrób serce z papieru i podaruj komuś bliskiemu. | |
3. Jeśli masz młodsze rodzeństwo zaopiekuj się nim przez godzinę, aby rodzice mogli odpocząć. | |
4. Powiedz codziennie „proszę” i „dziękuję” do kilku osób. | |
5. Pomóż rodzicom w nakrywaniu do stołu i odnoszeniu naczyń po posiłku | |
6. Podziękuj nauczycielowi za to, że prowadzi fajne lekcje zdalnie. | |
7. Zadzwoń do babci i dziadka porozmawiaj z nimi, powiedz im, że za nimi tęsknisz. | |
8. Powiedz rodzicom/ siostrze/bratu, że ich kochasz. | |
9. Uśmiechnij się do innych. | |
10. Przeproś za złe zachowanie lub sprawienie komuś przykrości. | |
11. Posprzątaj pokój zanim rodzic o to poprosi. | |
12. Zapytaj mamę/tatę o to, jak minął im dzień. | |
13. Poczytaj młodszemu rodzeństwu książkę na dobranoc. | |
14. Przygotuj laurki dla Dziadków bez okazji. Jeśli mieszkają osobno zrób zdjęcie laurek i wyślij im je. | |
15. Przytul się spontanicznie do osoby, którą kochasz. |
Instrukcja dla uczniów:
Zaproś uczniów do wymiany poglądów wyjaśniając, jakie mają możliwości komunikacji: pisanie na czacie, włączenie mikrofonu i mówienie albo zgłoszenie się przez podniesienie ręki.
Ponieważ ciche osoby często okazują się jeszcze cichsze przez internet, można zachęcać je do udziału, kierując pytanie do konkretnej osoby. „Kasiu, co o tym sądzisz?” Uczestnicy mogą potrzebować chwili, żeby włączyć mikrofony. Tak więc, zamiast od razu po wydaniu polecenia wywoływać kogoś do odpowiedzi, lepiej jest powiedzieć: „Aniu, za chwilę zapytam cię o rozwiązanie następnego zadania. To zadanie brzmi:…” Jest to doskonały sposób na zmobilizowanie uczestników do słuchania i zaangażowania dzięki temu, że śledzą odpowiedzi innych.
Przykłady:
Dodawaj odpowiedzi wszystkich uczestników do dokumentu na udostępnianym ekranie tak, jakby to było pisanie na tablicy w klasie. Możesz użyć udostępnianego dokumentu, takiego jak Google Slides albo Google Doc, i zachęcić uczestników do dopisywania do niego własnych pomysłów. Możesz też udostępnić własny ekran, żeby uczestnicy mogli zobaczyć, jak zapisujesz ich odpowiedzi. (Niektóre platformy zapewniają narzędzie będące odpowiednikiem tablicy.)
Przykłady:
Jeżeli chcesz usłyszeć każdą osobę w grupie, możesz prosić kolejno wszystkich uczniów o włączenie mikrofonu i o wypowiedź na głos. Musisz jednak mieć jakiś sposób określenia kolejności, na przykład zgodnie z listą uczniów albo korzystając ze slajdu, na którym wszystkie imiona są ustawione po obwodzie koła. Runda słabo sprawdza się przy liczbie uczniów większej niż 20, ponieważ przeważnie przy długiej rundzie uczniowie przestają uważać. Zamiast rundy lepiej jest więc wtedy użyć czatu, żeby otrzymać dużo odpowiedzi na raz.
Przykłady:
Na daną hipotezę każdy odpowiada tak, nie, albo być może. (Ustal kolejność rundy)
Przykład:
Zadaj wszystkim to samo pytanie z prostymi odpowiedziami (1, 2, 3 / A, B, C / tak, nie / itp.) i poproś, żeby wpisali odpowiedzi na czacie, a jeżeli nie mogą z niego skorzystać, odpowiedzieli na głos. Zwróć uwagę, że niektóre platformy dają możliwość zrobienia ankiety.
Podsumuj na głos to, co widzisz na czacie. W miarę możliwości zapisz wyniki.
Przykłady:
Napiszcie odpowiedzi w okienku czatu albo powiedzcie na głos.
Uczniowie ustawiają się w wybranych miejscach spektrum. W ten sposób można szybko zobaczyć całą skalę osobistych reakcji. W pracy online można to zrobić w formie głosowania, z tym, że prosisz uczestników o zaznaczenie swojej odpowiedzi na skali z liczbami, np. 1…….5.
Podsumuj na głos co widzisz na czacie dla osób korzystających z telefonu. Opisz to jasno, żeby każdy mógł zrozumieć. Powtórz w razie potrzeby, co oznaczają poszczególne liczby.
Przykłady:
1 = Zasypiam 5 = Nie mogę usiedzieć na miejscu!
1 = Decentralizacja 5= Centralizacja
Online możesz zrobić wiele z tego, co robisz w bezpośrednim kontakcie w klasie szkolnej, Trzeba tylko zorientować się, jak to wykonać w oprogramowaniu, z którego korzystasz. Oprogramowanie może zawierać narzędzie do dzielenia uczestników na podgrupy. Jeżeli nie, możesz im udostępnić kilka osobnych „sal konferencyjnych” , możesz zaproponować kontakt telefoniczny. Pamiętaj jednak, że znacznie trudniej jest sprawdzać zaangażowanie w podgrupach tworzonych online. Tak więc:
Przykłady:
Przedyskutujcie w parach swoje dotychczasowe przemyślenia. Wyłączcie więc mikrofony i porozmawiajcie przez telefon. Wróćcie tu za 5 minut, czyli o 9:46. Jeżeli ktoś potrzebuje pomocy, może włączyć mikrofon. Jak będziecie gotowi, wpiszcie „gotowe” w okienku czatu.
„Akwarium” to narzędzie pozwalające omówić konkretny temat w małej grupie, podczas gdy pozostali obserwują i słuchają.
Osoby, które słuchają / oglądają, mogą zadawać pytania na czacie albo po prostu zabrać głos na zakończenie (na przykład w formie głosowania).
Wyjaśnij, o czym osoby poza akwarium powinny myśleć i na co zwracać uwagę, aby utrzymać ich zaangażowanie. Przede wszystkim pilnuj, żeby rundy akwarium były krótkie.
Przykład:
Usłyszmy stanowiska dwóch osób z przeciwległych biegunów. Porozmawiają o tym, dlaczego zajęli takie stanowiska. Pozostali będą słuchać i szukać gruntu do porozumienia.