Nie odległe i obce, ale bliskie i żywe – poznajcie postacie zasłużone dla odzyskania niepodległości. Nasza propozycja zajęć poświęconych niepodległości opiera się na próbie zrozumienia wyborów ojców i matek niepodległości oraz analizie czynników, które kształtowały ich biografie (jak chociażby płeć).
Najciekawsze ćwiczenia omawia Jan Bliźniak, ekspert edukacji historycznej i koordynator programu „Szkoła twórczych praktyk”.
Dzięki przygotowanym przez nas materiałom uczniowie i uczennice łatwiej odniosą biografie postaci sprzed przeszło 100 lat do własnych doświadczeń. Zobaczą, jak poszczególne decyzje i postawy przekładają się na kształtowanie ważnych wydarzeń. Historia nie dzieje się sama. Warto budować u młodzieży świadomość tego, że mogą wpływać na jej przebieg.
Materiały opierają się na filmowych portretach zrealizowanych przez Biuro Programu „Niepodległa”. Stanowią one punkt wyjścia do przyjęcia perspektywy konkretnych postaci o istotnym znaczeniu dla odrodzenia Polski w 1918 roku. Nie chodzi jednak o stopklatkę jednego okresu ich aktywności – kiedy są już ukształtowanymi politykami, działaczkami, społecznikami, lecz o dynamiczne spojrzenie na ich drogę życiową.
W trakcie lekcji prowadzonej według scenariusza „Dążenia do niepodległości” uczniowie i uczennice poznają trzy postacie o bardzo różnym pochodzeniu, poglądach, drogach politycznych – Ignacego Daszyńskiego, Wojciecha Korfantego i Wincentego Witosa. Lekcja zakłada przestudiowanie, jakie zdarzenia, wybory i inne czynniki doprowadziły ich do punktu, w którym stali się postaciami o ogromnym znaczeniu historycznym.
Na zajęciach młodzież wykonuje prostą i praktyczną również w codziennym życiu aktywność: przygotowuje CV. Jest to forma, która wymaga selekcji informacji i prezentacji ich w syntetycznej, atrakcyjnej formie. Na jednej stronie trzeba wybrać kluczowe elementy biografii według ścisłego klucza, które pozwolą kompleksowo spojrzeć na daną postać.
Uczniowie i uczennice uczestniczący w lekcji „Kobiety odrodzonej Polski” poznają życie i dokonania pięciu kobiet. Każda z nich osiągnęła niezwykłe rzeczy, które przyczyniły się do budowy i rozwoju niepodległego państwa. Żadna nie zyskała jednak takiego statusu jak Józef Piłsudski, Roman Dmowski czy nawet mniej znani Wojciech Korfanty i Wincenty Witos.
Taki stan rzeczy łatwo skwitować stwierdzeniem, że dawniej sytuacja kobiet była dużo trudniejsza niż dziś i dlatego rzadko stawały one w centrum politycznych wydarzeń. Co to jednak znaczy? Dopiero analizując poszczególne biografie, można zrozumieć, z jakimi ograniczeniami mierzyły się kobiety na początku XX wieku. Gdzie znajdowały się szklane sufity? Jakie wymogi stawiało społeczeństwo? W trakcie lekcji uczniowie i uczennice przechodzą od analiz konkretnych przypadków do oceny szans spełnienia przez kobiety swoich aspiracji w poszczególnych dziedzinach życia.
Lekcja „Kobiety odrodzonej Polski” rzuca światło na mało eksponowaną rolę, jaką odegrały kobiety w budowaniu II Rzeczpospolitej. Przypomina również, że odzyskanie niepodległości było dziełem wielu, często zapomnianych osób. Żadna postać, niezależnie jak zasłużona, nie byłaby w stanie tego dokonać sama. Kluczem okazała się współpraca przedstawicieli rozmaitych środowisk, ludzi o często bardzo odmiennych sposobach patrzenia na świat.
Na lekcji „Razem dla niepodległości” uczniowie i uczennice stają przed zadaniem znalezienia tego, co łączyło postacie o często odmiennych poglądach i drogach życiowych. Porównując ich biografie, szukają tego, co umożliwiłoby im współpracę. Kluczowa aktywność lekcji polega na wypełnieniu grafu, który pozwala przełożyć cechy wspólne poszczególnych postaci na korzyść grupy. A następnie – na jej wkład w osiągnięcie celu, czyli odzyskanie niepodległości.
Praktycznym narzędziem, które pozwala szukać punktów stycznych między życiorysami poszczególnych postaci, są „Ikony skojarzeń”. Za pomocą prostych piktogramów pozwalają budować dynamiczne mapy myśli, które sprawdzą się i jako podsumowanie, i jako inicjacja dyskusji. Ćwiczą one myślenie wizualne, kojarzenie faktów oraz wyobraźnię. Można je stosować na wiele sposobów, a także rozwijać i rozbudowywać do własnych potrzeb.
– prowadzi działania historyczne w programie „Szkoła twórczych praktyk.”. Więcej
