Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility
Dla nauczyciela
Artykuł

Dzieci nadpobudliwe w nauczaniu zdalnym

Danuta Sterna

Jeśli mamy w klasie dzieci z trudnościami mogącymi wskazywać na ADHD, w nauce online zwróćmy szczególną uwagę na: przerwy w pracy uczniów i uczennic, przypominanie o możliwości ruchu, organizację czasu lekcji (można dzielić je na krótsze bloki), nawiązywanie osobistego kontaktu z uczniami i uczennicami oraz pytanie uczniów i uczennic o to, co im pomaga, a co przeszkadza w uczeniu się.

Przeczytałam ostatnio artykuł Katy Reckdahl, dotyczący zdalnej nauki dzieci z ADHD. Skłonił mnie do głębszego zastanowienia się nad tym tematem. Znalazłam w nim też cenne wskazówki dla nauczycieli i nauczycielek pracujących z dziećmi nadpobudliwymi. Te wskazówki mogą być jednak przydatne dla wszystkich osób uczących w szkołach. 

Wyobraźmy sobie dziecko nadpobudliwe, które od miesięcy jest zamknięte w domu i ma aktywnie uczestniczyć w zdalnych lekcjach. Rodzice takich dzieci opisują to prostymi słowami: łzy i napady złości. 

W Stanach Zjednoczonych ADHD jest uznawane za jedno z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Charakteryzuje się między innymi: 

Opisane problemy będą szczególnie widoczne w nauczaniu zdalnym. Prowadząc zajęcia w szkolnej klasie, nauczyciel lub nauczycielka jest w stanie dostrzec dezorientację, niepokój czy potrzebę dodatkowej uwagi i zachęty u dziecka nadpobudliwego. Nauczanie zdalne nie daje takich możliwości. Jednocześnie model ten wymaga od uczniów i uczennic większego skupienia oraz lepszej organizacji.

Jeśli mamy w klasie dzieci z trudnościami mogącymi wskazywać na ADHD, w nauce online zwróćmy szczególną uwagę na:

Wybór

Większość dzieci ma problem z „wysiedzeniem” na lekcjach, które są długie, monotonne oraz wymagają ciągłej koncentracji na powtarzalnych rzeczach. Szczególnie trudne jest to dla nadpobudliwych uczniów i uczennic, którzy łatwo się nudzą i rozpraszają. Dobrym rozwiązaniem jest dawanie takim dzieciom świadomego wyboru. Wybór pozwala dłużej utrzymać zaangażowanie uczniów i uczennic.

Ruch

Niektórzy uczniowie i uczennice wolą logować się na lekcje z telefonu, a nie z komputera. Dzięki temu podczas zajęć mogą chodzić po pokoju, mogą być w ruchu.

Podczas indywidualnej rozmowy warto zapytać swoich uczniów i uczennice, co pomaga im w uczeniu się i w miarę możliwości uwzględnić to w czasie lekcji. W takiej rozmowie można też podpowiedzieć uczniowi lub uczennicy, jak zorganizować samodzielną naukę w domu. 

Nadpobudliwi uczniowie i uczennice potrzebują ruchu. Paradoksalnie pomaga im utrzymać skupienie – dlatego często zmieniają pozycję. Należy zadbać o to, aby poruszanie się takiego dziecka nie dekoncentrowało innych osób. Takiemu uczniowi czy uczennicy można zasugerować, aby zawsze miał/miała na biurku coś, co może ściskać i obracać, np. piłeczkę lub kawałek plasteliny. Chodzi o to, by dziecko miało czym zająć ręce. Dobrym rozwiązaniem może być również wprowadzenie np. cichej muzyki w tle. To może pomóc niektórym uczniom i uczennicom w skupieniu się.

Harmonogram i czas

Uczniowie i uczennice z ADHD mają trudności z organizacją czasu. Mogą nie pamiętać o godzinie rozpoczęcia zajęć. Najprostszym sposobem na wyeliminowanie tego problemu jest ustawienie przypomnienia w telefonie. Natomiast podczas wykonywania zadań można włączać czasomierz – najlepiej taki, na którym dziecko zobaczy upływ czasu. 

Ciekawym i wartym wprowadzenia rozwiązaniem jest technika pomodoro. Nazwa pochodzi od kuchennego timera w kształcie pomidora. Metoda pomodoro polega na pracy nad konkretnym zadaniem przez 25 minut, po których następuje 5-minutowa przerwa, a następnie powrót do zadania. 4 cykle po 25 minut to 1 sesja pomodoro, po której powinna nastąpić dłuższa, 30-minutowa przerwa.

Harmonogram i organizacja lekcji może się zmieniać, należy jednak informować uczniów o takich zmianach. Wszelkie informacje dotyczące innej organizacji zajęć oraz potrzebnych materiałów powinny znajdować się zawsze w tym samym, dostępnym dla uczniów i uczennic miejscu.

Można doradzić uczniom i uczennicom, by wydrukowany harmonogram powiesili nad biurkiem, najlepiej na wysokości oczu. 

Jasny i przejrzysty plan, który dziecko poznaje z wyprzedzeniem ogranicza niepokój. Jeśli uczeń czy uczennica nie wie, co go czeka, może wpaść w panikę, która zwiększy jego nadpobudliwość. 

W sytuacji zagubienia czy niepokoju pomóc może uspokojenie i zapewnienie, że wszystko jest w porządku, a uczeń/uczennica zaraz dołączy do reszty klasy. 

Samokontrola

Samokontrola polega na rozwiązywaniu problemów i kontynuowaniu działania, aby osiągnąć założony cel. Dzieci ogólnie mają trudności z samokontrolą, a dzieci nadpobudliwe – w szczególności. Uczniowie i uczennice z ADHD łatwo porzucają rozpoczętą pracę. Pomocą dla nich mogą być mapy myśli lub zapisywanie sekwencji działań i kolejnych kroków. Do złożonych zadań domowych warto przygotować „rusztowanie”, które pomoże w wykonaniu polecenia. 

Dobrą praktyką jest zaczynanie od szerszego kontekstu, a następnie przechodzenie do poszczególnych części, czyli od ogółu do szczegółu. Profesor Zentall twierdzi, że „dzieci z ADHD muszą najpierw zobaczyć las, a potem drzewa”. Według niego uczniowie i uczennice z nadpobudliwością uczą się najlepiej, gdy nauczyciele, opracowując nowy temat, najpierw przedstawiają ogólną ideę czy problem. Na przykład najpierw mówią o podnoszeniu się temperatury oceanów, a dopiero potem przechodzą do tego, jak to może wpływać na zwierzęta w nich żyjące. Rozpoczynanie od zbyt wielu szczegółów może być dla dzieci nadpobudliwych przytłaczające. 

Tekst w Internecie

U uczniów z nadpobudliwością gorzej działa pamięć robocza, co może utrudniać im czytanie ze zrozumieniem i zapamiętywanie. Kiedy uczniowie i uczennice czytają tekst na ekranie, raczej go przeglądają, co dodatkowo utrudnia zrozumienie. Wyjściem z sytuacji jest podzielenie tekstu na części. Po każdej części robimy przerwę na podsumowanie tego, co w niej było. Segmenty można ponumerować i poprosić uczniów i uczennice, aby zapisali główną myśl z każdej sekcji lub zrobili do niej hasztag.

Przerwy

Przerwy są ważne dla wszystkich uczniów, jednak dla dzieci nadpobudliwych są konieczne i kluczowe do utrzymania koncentracji uwagi. Najlepsze będą przerwy, podczas których uczniowie i uczennice będą mogli się poruszać. Zdaniem ekspertów lekcja powinna trwać do 30 minut i kończyć się przerwą. Po przerwie wskazane jest zrobienie kilku ćwiczeń oddechowych, co pozwoli uczniom i uczennicom uspokoić się oraz przygotować do dalszej nauki. Pamiętajmy, że przerwy to czas, gdy uczniowie mogą pożartować i swobodnie porozmawiać – to pomaga utrzymać interakcje społeczne, których teraz są osłabione. 

Zachęcam Was do lektury artykułu, który zainspirował mój wpis.

Danuta Sterna

– promuje ocenianie kształtujące i OK Zeszyt w polskich szkołach. Więcej 

Podobne wpisy, które mogą Cię
zainteresować

W sztuce można więcej!

Aleksandra Jankowiak
Czytaj więcej

E-learning dla nauczycieli – klucz do rozwoju kompetencji zawodowych

Ewelina Gorczyca
Czytaj więcej

Wsparcie psychospołeczne dla dzieci w sytuacji kryzysowej

Czytaj więcej

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 478

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 478

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 479

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 479

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 480

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 480

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 481

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 481

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 482

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 482

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 483

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 483

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 484

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 484

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 485

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 485

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 486

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 486

Warning: Undefined array key "appearance" in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 487

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/src/Plugin/Newsletter/Freshmail.php on line 487

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/templates/shortcode.php on line 12

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/templates/shortcode.php on line 18

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/templates/shortcode.php on line 53

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.ceo3server/www/ceonew.ceo.org.pl/wp-content/plugins/freshmail-integration/templates/shortcode.php on line 60

 

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych rozumianych jako otrzymywanie newslettera oraz informacji o produktach i usługach edukacyjnych oferowanych przez CEO, poprzez przesyłanie informacji za pomocą poczty elektronicznej, na podany adres e-mail [zg. z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. (Dz. U z 2013 r., poz. 1422 ze zm.)]. Nasza polityka prywatności