Jak radzić sobie ze stresem?

Stres może mieć pozytywną funkcję w naszym życiu i być okazją do zdobycia cennego doświadczenia. Pod wpływem stresu odczuwamy przecież pewnego rodzaju mobilizację, która pomaga stawić czoło wyzwaniom. Jednak jeśli stresu jest zbyt dużo, może pozbawić nas energii do pracy. Jak zatem wykorzystać stres w korzystny sposób i uniknąć jego negatywnych skutków?

W pracy nauczyciela i nauczycielki występuje wiele stresorów

Mogą być one związane z:

• fizycznymi warunkami pracy,
• czynnikami społecznymi, takimi jak relacje z uczniami, rodzicami i radą pedagogiczną,
• czynnikami wewnętrznymi (stresory wewnętrzne), które wpływają na to, jak przeżywamy sytuacje w pracy.

Nauczyciele i nauczycielki często odczuwają presję. Czują, że ze wszystkimi wyzwaniami muszą radzić sobie sami, a to prowadzi do nadmiernego stresu. Kolejnym źródłem stresu może być przekonanie, że proszenie o pomoc jest równoznaczne z tym, że sobie nie radzimy.

Płeć nie ma znaczenia w kontekście przeżywania stresu. Istnieją jednak oczekiwania dotyczące tego, jak mężczyźni i kobiety powinni sobie radzić z trudnościami. Ważne, abyśmy zrozumieli, że stres jest powszechnym zjawiskiem, a nasze reakcje na stres mogą się różnić.

Dbanie o siebie na co dzień ma kluczowe znaczenie. Od czego zacząć?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że dbanie o siebie to codzienny proces. Nauczyciel to niezwykle trudny zawód i dlatego wymaga wyjątkowego dbania o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne. 

Na początek warto przestać się zamartwiać czymś, co może, ale nie musi się wydarzyć. W zdjęciu z siebie nadmiernej odpowiedzialności mogą pomóc słowa: „Szkoła jest domem, ale pierwszą szkołą jest dom”. Pamiętaj, że nie wszystko w pracy musisz robić z powołania. Czasem po prostu powineneś dobrze czuć się z tym, co robisz.

Ciało, umysł, emocje, duchowość i relacje, czyli sfery dobrostanu

Warto dbać o każdą z nich. Jak to zrobić? Oto kilka dobrych praktyk.

Ciało:

• Pamiętaj o regularnym jedzeniu i piciu podczas pracy.
• Zadbaj o sen i ruch fizyczny, który pomaga zrelaksować ciało.
• Dowiedz się, czy potrzebujesz odreagowania stresu poprzez aktywność fizyczną czy też odpoczynek.

Umysł:

• Praktykuj uważność (mindfulness) jako sposób na radzenie sobie z trudnościami.
• Ćwicz wdzięczność i dbaj o jakość swoich myśli i nastawienia.
• Zastanów się nad celem i sensem swojej pracy, aby zrozumieć, dlaczego jesteś tam, gdzie jesteś.

Emocje:

• Ucz się zarządzać swoimi emocjami i dbaj o jakość swoich przeżyć.
• Stosuj zasadę 3:1, czyli na jedno trudne doświadczenie staraj się przeżywać przynajmniej trzy pozytywne.
• Kreuj momenty, w których doświadczasz pozytywnych emocji, takie jak wdzięczność.

Duchowość:

• Zastanów się nad swoimi wartościami, poczuciem sensu i spełnienia w pracy.
• Świadomie wykorzystuj swoje wartości i przekonania w pracy, aby wpływać pozytywnie na siebie i innych.

Relacje:

• Twórz wsparcie w relacjach z koleżankami i kolegami z pracy.
• Buduj atmosferę wzajemnego szacunku i zaufania.
• Utwórz grupy interwizyjne, w których można dzielić się trudnymi doświadczeniami i wspólnie szukać rozwiązań.

Stworzenie takiej grupy interwizyjnej może być początkiem zmiany i wsparcia w środowisku szkolnym. W grupie pracujmy nad atmosferą pracy i dbajmy o siebie, ponieważ to ma znaczenie nie tylko dla nas, ale także dla naszych uczniów i całej społeczności szkolnej. Przeczytaj więcej na naszym Blogu o grupach interwizyjnym.

Propozycje książek, które mogą pomóc opanować stres

Oto książkowe propozycje psycholożki i trenerki Joanny Szelugi, nauczyciela historii i wos-u Pawła Biednego i dyrektorki Anny Chełmińskiej – ekspertów, którzy uczestniczyli w webinarium CEO „Stres, presja, odpowiedzialność za uczniów. Jak sprostać tym wyzwaniom?”:

• Alina Adamowicz i Joanna Godecka, „Jak uciszyć wewnętrznego krytyka i uwierzyć w siebie”
• Janina Bąk, „Statystycznie rzecz Biorąc, czyli Ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla”
• Anette Breaux i Todd Whitaker, „Jak to robią najlepsi nauczyciele 7 prostych rad”
• Brene Brown, „Z wielką odwagą”
• Brene Brown, „Rosnąc w siłę”
• Martha Davis, Matthew McKay i Patrick Fanning, „Sztuka skutecznego porozumiewania się. Praca. Rodzina. Zabawa”
• Maria Rosa Espot i Jaime Nubiola, „Nauczyciel z duszą. najlepszy zawód świata ”
• Liz Fosslien i Mollie West Duffy, „Jak ogarniać emocje w pracy”
• Joanna Godecka, „Przestań się zamartwiać”
• Marta Iwanowska-Polkowska, „Nażyć się. Jak zacząć nażywać się od dziś, pamiętać o tym jutro i już nigdy o sobie nie zapomnieć”
• Jacqui Marson, „Bycie miłym to przekleństwo”
• Dorota Pauluk, „Model oceniania wspierającego uczenie się i rozwój. Konteksty praktyczne i teoretyczne”
• Danny Penman, Mark Williams, „Mindfulness. Trening uważności”
• Christel Petitcolllin, „Jak nie dać sobą manipulować”
• Joanna Sokolińska, „Nauczyciele wielki zawód”

Tekst przygotowaliśmy na podstawie webinarium „Stres, presja, odpowiedzialność za uczniów. Jak sprostać tym wyzwaniom?”. Wykorzystaliśmy wypowiedzi prelegentów: psycholożki i trenerki Joanny Szelugi, nauczyciela historii i wos-u Pawła Biednego i dyrektorki Anny Chełmińskiej.

Więcej przydatnych treści znajdziesz w Bibliotece CEO.