Czy szkoła może włączyć się w realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju? Czym one są i po co je ustanowiono? Odpowiadamy na te pytania w związku ze Szczytem Klimatycznym COP24 w Katowicach.
Świat oparty na pokoju i sprawiedliwości oraz zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju to nie tylko idealna wizja przyszłości, lecz także zobowiązanie podjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 2015 r. W ich osiągnięciu wspierają nas Cele Zrównoważonego Rozwoju, do realizacji których cegiełkę dodać może również szkoła, wyjaśniając uczniom globalne współzależności i kształtując postawę współodpowiedzialności za otaczający ich świat.
Od zakończenia II wojny światowej i początków procesu globalizacji negatywne zjawiska nękające świat, takie jak głód, ubóstwo, nierówności społeczne w dostępie do edukacji czy czystego środowiska, motywują światowych przywódców i społeczność międzynarodową do podejmowania wysiłków dla poprawy tej sytuacji.
Przełomowym krokiem było przyjęcie na szczycie ONZ w 2000 r. przez przywódców 189 państw Milenijnych Celów Rozwoju (ang. Millennium Development Goals, MDG). Pomimo nakładu sił i środków jedynie trzy z ośmiu celów zostały osiągnięte przed ostatecznym terminem wyznaczonym na 2015 r., co pokazało, jak trudne i złożone są to wyzwania. Uznano, że należy im sprostać w szerszej i bardziej uniwersalnej formule.
Ogłoszenie Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals, SDG) w dokumencie Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, przyjętym 25.09.2015 r. w formie rezolucji przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, to kontynuacja działań, których zamierzeniem jest osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w trzech wymiarach – gospodarczym, społecznym i środowiskowym. 17 kompleksowych celów i 169 powiązanych z nimi szczegółowych zadań mają przez najbliższe 15 lat stymulować działania w obszarach o kluczowym znaczeniu dla ludzkości i naszej planety.
Aby osiągnąć Cele Zrównoważonego Rozwoju, ludzkość musi ściśle współpracować i szukać rozwiązań. To apel do wszystkich: obywateli, ale także rządów, samorządów, sektora prywatnego, instytucji publicznych, świata akademickiego i organizacji pozarządowych – zarówno należących do krajów tzw. globalnego Południa, jak i globalnej Północy (umowny podział na państwa rozwijające się pod względem społeczno-gospodarczym i kraje rozwinięte).
Polska również przyjęła na siebie to zobowiązanie i aktywnie uczestniczy w realizacji globalnych celów rozwojowych. W imieniu naszego kraju rezolucję podpisał prezydent Andrzej Duda, zaś koordynacyjną rolę objęło Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Szeroki zakres SDG wymaga ścisłej współpracy różnych podmiotów we wszystkich dziedzinach funkcjonowania, począwszy od produkcji przemysłowej i rolniczej, przez edukację i szkolnictwo wyższe, do systemów zarządzania miastami czy regionami.
(…) Podczas realizacji podstaw programowych poszczególnych przedmiotów znaleźć można wiele okazji do omawiania elementów współzależności globalnych i SDG. Dzięki temu poruszanie tych zagadnień nie wymaga dodatkowego nakładu pracy oraz czasu, a wspiera lepsze uczenie się poprzez pokazywanie wiedzy z różnych perspektyw, wzrost atrakcyjności lekcji oraz podniesienie poziomu zaangażowania uczniów. Takie podejście stosuje coraz większe grono dyrektorów i nauczycieli w szkołach oraz edukatorów z organizacji pozarządowych upowszechniających edukację globalną.
W ramach programu Centrum Edukacji Obywatelskiej W świat z klasą powstają scenariusze lekcji włączających wątki zagadnień globalnych. W świat z klasą (www.globalna.ceo.org.pl) to m.in. materiały edukacyjne, kursy internetowe i szkolenia stacjonarne dla nauczycieli wspierające włączanie wątków edukacji globalnej i SDG do nauczania przedmiotowego w klasach IV–VIII szkoły podstawowej.
Z kolei praca metodą projektu uczniowskiego stwarza możliwość wykorzystania w praktyce wiedzy i pomysłów z obszaru współzależności globalnych i SDG, wzmacniając jednocześnie wiele umiejętności kluczowych, takich jak: komunikacja, rozwiązywanie konfliktów czy kreatywność. Poprzez wyjście do społeczności szkolnej i lokalnej z jednej strony pozwala uczniom na lepszą integrację z ich lokalnym środowiskiem, z drugiej zaś sprzyja pogłębieniu wiedzy na temat wyzwań globalnych oraz kształtowaniu postaw szacunku wobec innych i odpowiedzialności za świat.
Możliwość zaangażowania się młodzieży w konkretne działanie jest ważna, gdyż przy tak złożonych i trudnych zagadnieniach samo dostarczanie wiedzy może rodzić poczucie bezsilności. Cała społeczność szkolna powinna mieć świadomość, że jej aktywność ma znaczenie i może kształtować sprawiedliwy, pokojowy i zrównoważony świat.
To tylko fragment artykułu Marty Kałużyńskiej pt. „Szkoła Zrównoważonego Rozwoju”. Cały artykuł opisujący różne modele edukacji dla przedsiębiorczości oraz projekty edukacyjne rozwijające przedsiębiorczość młodych został opublikowany w miesięczniku „Dyrektor Szkoły” 12/2018, zobacz: http://www.czasopisma.wolterskluwer.pl/dyrektor-szkoly
Dowiedz się więcej o Celach Zrównoważonego Rozwoju na stronie ONZ >>
twórczyni i kierowniczka kursów e-learningowych dla nauczycieli i nauczycielek, autorka materiałów i narzędzi edukacyjnych, aktywna trenerka. Więcej
