Poznaj 8 scenariuszy zajęć rozwijających kompetencje proinnowacyjne przeznaczonych dla uczniów i uczennic klas VII. Głównym celem tych scenariuszy jest praca nad rozwijaniem u uczniów i uczennic umiejętności behawioralnych, które pozwolą im lepiej poznać samych siebie i dają im narzędzia do dalszej pracy nad sobą.
W raporcie “Szkoła dla innowatora” zespół ekspertów pod kierownictwem prof. Jana Fazlagicia opracował katalog kompetencji proinnowacyjnych, które wg autorów są kluczowe dla młodych ludzi, aby mogli dobrze funkcjonować w świecie przyszłości, być innowacyjnymi, kreatywnymi i przedsiębiorczymi. Świat przyszłości, o którym pisze Fazlagić, jest już właściwie naszą rzeczywistością, więc kształcenie tych kompetencji jest tym bardziej ważnym zadaniem.
Kompetencje proinnowacyjne prof. Fazlagić podzielił na umiejętności poznawcze (takie jak m.in. ciekawość i odkrywanie nowych możliwości, powstawanie pomysłów, rozwiązywanie problemów, samodzielność myślenia, myślenie dywergencyjne, kadrowanie problemów, praca nad wieloma problemami w tym samym czasie czy umiejętność uczenia się) oraz umiejętności behawioralne. Kompetencje proinnowacyjne określane jako behawioralne dotyczą umiejętności, które są niezbędne, aby skutecznie radzić sobie w wielu sytuacjach życia codziennego, pomagają w odnoszeniu sukcesu w życiu, radzeniu sobie z wyzwaniami teraz i w przyszłości, pozwalają lepiej pracować i współpracować z ludźmi.
Celem działań programu “Szkoła dla innowatora” jest wdrożenie do codziennej pracy nauczycieli i nauczycielek praktyk i metod, które rozwijają u uczniów i uczennic kompetencje proinnowacyjne.
Kompetencje te skupiliśmy w 5 wiązkach: samodzielne myślenie, rozwiązywanie problemów, zarządzanie sobą, liderstwo i współpraca. Wiązki kompetencji obejmują różne obszary funkcjonowania człowieka, zarówno w wymiarze poznawczym, jak i w sferze postaw, umiejętności oraz wartości. Poszczególne wiązki są ze sobą ściśle powiązane, np. samodzielne myślenie jest niezbędne do tego, by móc efektywnie rozwiązywać problemy, a zarządzanie sobą, czyli wiązka związana z umiejętnościami planowania własnego rozwoju, to nieodłączny element liderstwa.
Poniżej przedstawiamy 8 scenariuszy zajęć rozwijających kompetencje proinnowacyjne przeznaczonych dla uczniów i uczennic klas VII. Powstały one w ramach projektu “Szkoła dla innowatora”, a ich autorami są Agnieszka Winnik-Pomichter i Tomasz Kołodziejczyk.
Głównym celem tych scenariuszy jest praca nad rozwijaniem u uczniów i uczennic kompetencji proinnowacyjnych z kategorii umiejętności behawioralnych, które pozwolą im lepiej poznać samych siebie i dają im narzędzia do dalszej pracy nad sobą.
Scenariusze lekcji (warsztaty behawioralne)
Dla kogo: uczniowie i uczennice klas VII, ale mogą z nich korzystać także klasy VI i VIII
Czas zajęć: 90 minut (2 x 45 minut)
Scenariusze są skonstruowane w sposób umożliwiający ich modyfikowanie przez nauczycieli i nauczycielki, czy też realizację wybranych modułów czy ćwiczeń, tak aby dopasować je do możliwości czasowych oraz umiejętności uczniów i uczennic.
Ta kompetencja jest rozumiana jako demonstrowanie odwagi i niezależności myślenia, a także zdolności do doceniania wysiłków innych osób. U liderów kompetencja ta wiąże się z nauczaniem odwagi i stawiania czoła wyzwaniom, nagradzaniem „tych, którzy się odważą”. Rozwój tej kompetencji to także nauczanie, że niezgadzanie się z autorytetem, jest w niektórych sytuacjach pozytywną postawą. Chodzi o kształtowanie u młodzieży zdolności do podejmowania ryzyka w życiu i akceptowania porażek [Fazlagić, s. 22].
Cel lekcji: zwiększenie świadomości uczniów i uczennic,, czym jest odwaga i jakie ma znaczenie w życiu człowieka.
Uczniowie i uczennice zastanowią się, co to znaczy być odważnym człowiekiem i czym jest odwaga. Podejmą też próbę oceny czy różne zachowania można nazwać odważnymi, a także zastanowić się nad tym, jak można pokonać strach.
Żyjemy w świecie nadmiaru informacji. Wizualizacja informacji staje się podstawową metodą przezwyciężenia „przeładowania informacyjnego”. Jej kształcenie to m.in. uczenie, jak wyjaśniać i nadawać sens światu dzięki komunikacji [Fazlagić, s. 22].
Cel lekcji: rozwijanie umiejętności wizualizacji jako sposobu rozwiązywania problemów i uczenia sią.
Uczniowie i uczennice wezmą udział w ciekawych ćwiczeniach pomagających rozwijać umiejętność wizualizacji oraz zabawie opartej na skojarzeniach.
Kompetencja ta jest rozumiana jako branie odpowiedzialności za decyzje, terminowość, branie na siebie odpowiedzialności i zarządzanie ryzykiem [Fazlagić, s. 23].
Cel lekcji: uczniowie poznają czynniki wpływające na proces podejmowania decyzji.
W trakcie lekcji uczniowie i uczennice będą mieli możliwość zastanowienia się nad tym, jakie decyzje oni sami podejmują, a także co wpływa na podejmowanie decyzji.
Kompetencja ta jest rozumiana jako przewodzenie sobie samemu i innym. Wskazywanie znaczenia dobrego przywództwa dla powodzenia realizacji planu oraz podejmowanie inicjatywy [Fazlagić, s. 23].
Cel lekcji: zwiększenie świadomości własnych umiejętności liderskich.
Uczniowie i uczennice w trakcie zajęć realizowanych wg scenariusza będą mogli w grupach zastanowić się nad tym kto jest liderem i jak działa dobry lider. Będą także mogli dzięki ćwiczeniom doświadczyć liderstwa.
Kompetencja ta jest rozumiana jako zdolność do oparcia się pokusie natychmiastowej nagrody i oczekiwanie na późniejsze wynagrodzenie [Fazlagić, s. 23].
Cel lekcji: wskazanie wartości wytrwałości i opóźnianie nagrody w życiu.
Uczniowie i uczennice będą mogli porozmawiać i zastanowić się nad tym, jakie trudności musiały pokonać osoby, które odniosły sukces (różnie rozumiany), a także zastanowić się nad własną wytrwałością.
Kompetencja ta oznacza uczenie jak improwizować, pracować bez lub poza agendą, próbowanie osiągnięcia rezultatów bez wcześniejszych przygotowań, mobilizowanie zasobów ad hoc, uczenie jak radzić sobie z niepewnością i zmianami, przygotowywanie uczniów na sytuacje, w których kilka interpretacji jest wiarygodnych, ocena sił, które popychają lub hamują pomysł w danej sytuacji [Fazlagić, s. 23].
Cel lekcji: zwrócenie uwagi na wartość improwizacji i gotowości do zmiany w życiu.
W czasie lekcji uczniom zostaną zaproponowane ciekawe ćwiczenia rozwijające umiejętność improwizacji.
Rozwijanie tej kompetencji oznacza nagradzanie uczniów i uczennic za rozwijanie ich zainteresowań i zachęcanie ich do działań nieobjętych programem nauczania. Oznacza to naukę o zaletach spoglądania na przyszłe możliwości, ocenę przyszłych kierunków i ryzyk na podstawie obecnych i przyszłych silnych stron, słabych stron, szans i zagrożeń. [Fazlagić s. 23].
Cel lekcji: wsparcie uczniów i uczennic w zorientowaniu myślenia na swoją przyszłość i identyfikację swoich zainteresowań.
Uczniowie i uczennice w trakcie zajęć będą mieli możliwość poznania swoich zainteresowań, podyskutowania o tym, czym są zainteresowania i jaka jest ich rola.
Rozwijanie tej kompetencji to uczenie, jak osiągać synergię, wykorzystywać zasoby i umiejętności innych ludzi na zasadach win-win; nauczanie jak słuchać sugestii innych i próbować nowych pomysłów [Fazlagić, s. 23].
Cel lekcji: uświadomienie uczniom i uczennicom, jakie są cechy dobrej współpracy i jaki jest ich potencjał w pracy grupowej.
W czasie zajęć uczniowie i uczennice będą mogli intensywnie pracować w grupach oraz dyskutować.
***
Literatura:
Jan Fazlagić i zespół, Szkoła dla innowatora, Kalisz 2018
– do 2022 roku dyrektorka programowa i członkini Zarządu Centrum Edukacji Obywatelskiej. Związana z sektorem organizacji pozarządowych od prawie 20 lat jako wolontariuszka i koordynatorka. Realizowała projekty edukacyjne, szkoleniowe i sieciujące adresowane do m.in. dyrektorów szkół, nauczycieli i młodzieży. Była szefową projektu „Szkoła dla Innowatora”.
